Leven op z’n Andalusisch

Afgelopen week verscheen in het nieuws dat Nederland een hypernerveuze samenleving geworden is. Dat verbaast mij niks. Toen ik nog in Nijmegen woonde, was ik zelf onderdeel van die Hollandse haast. Druk zijn met je werk en het gevoel te moeten presteren, de sociale druk, je agenda drie maanden vooruitplannen, het constant maar bereikbaar moeten zijn en de angst om iets te missen. Een maatschappij waarin op de rem trappen vaak gelijkstaat aan lui zijn. Geen wonder dat mensen zich steeds vaker opgejaagd en uitgeput voelen.

Siësta

Sinds ik in Andalusië woon, voelt dat contrast des te groter. Mensen nemen de tijd voor een praatje met de buurman of collega, en rond het middaguur komt het leven even stil te liggen. De siësta is een vanzelfsprekend onderdeel van de dag. Iets waar ik als jakkerige Nederlander best even aan moest wennen. Dit ritme wordt niet alleen individueel beleefd, maar ook door de samenleving gedragen. Winkels laten hun rolluiken zakken, mensen gaan naar huis om uitgebreid met hun gezin te lunchen. Nagenoeg iedereen doet mee aan een collectieve adempauze. Natuurlijk speelt het klimaat een belangrijke rol. In de zomer, wanneer het kwik hier gemakkelijk boven de 40 graden stijgt, zou je wel gek zijn om je te gaan haasten. Maar er is meer. Wat mij opvalt, is dat er minder nadruk ligt op het individu. In Nederland zijn persoonlijke prestaties leidend: carrière, studie, sport, sociaal succes. Hier in Andalusië is het samenzijn en het genieten van het leven belangrijker. Dat betekent niet dat er niet hard gewerkt wordt, integendeel. Maar men laat zich gewoon minder opjutten door de klok.

Sobremesa

In de Spaanse cultuur draait het om familie, tijd maken voor elkaar, samen eten. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik la sobremesa. Letterlijk betekent het ‘over de tafel’, maar het verwijst naar de traditie om na de maaltijd nog uitgebreid na te tafelen. Het moment ná de lunch of het diner is hier net zo belangrijk als de maaltijd zelf. Grappig, want in Nederland is een maaltijd vaak vooral functioneel – of ‘maagvulling’, zoals mijn oma het wel eens noemde. Nog niet zo lang geleden werden we uitgenodigd door onze buren, Paco en Ana, voor de zondaglunch. In Andalusië is dat geen kleinigheid, maar een groot gebaar van gastvrijheid. Voor mij voelde het dan ook als een eer om bij hen aan tafel te schuiven. Om 13.00 uur werden we verwacht, wat ik aan de vroege kant vond voor Spaanse begrippen. Maar eerst kregen we een rondleiding over hun terrein en namen we uitgebreid de tijd om bij te praten en kennis te maken met hun gezin. De riante lunch volgde, rond half vijf verdween Ana naar de keuken. Ik dacht dat ze ging opruimen en wilde eigenlijk al aanstalten maken om weg te gaan. Tot mijn verrassing kwam ze terug met thee en gebakjes. Uiteindelijk gingen we om zeven uur, voldaan en met een warm gevoel, weer naar huis.

Doe eens spaans

Kunnen wij Nederlanders hier iets van leren? Ja! Natuurlijk is het niet realistisch om overal om 14.00 uur de deuren te sluiten en massaal een dutje te doen of uren te gaan tafelen met je koters. Maar er zijn denk ik wel degelijk lessen die we mee kunnen nemen:

• Heilig je pauzes. Je lunchpauze is niet alleen functioneel, maar ook een moment om je weer op te laden. Dus neem die pauze, ga naar buiten, ontspan je even.
• Zoek de verbinding met andere mensen. Maak eens een praatje met iemand die je niet kent, of bel je vriendin om bij te kletsen in plaats van te appen. Veel leuker!
• Begin je dag met een ademhalingsoefening of een korte yogasessie. Sluit je dag af door drie dingen op te schrijven waar je dankbaar voor bent. Of neem een paar minuten voor een stukje intuïtief schrijven, onderaan de pagina vind je een leuke oefening om uit te proberen.*
• Durf offline te gaan. Zet je telefoon uit tijdens je lunch en avondeten. Leg die telefoon sowieso eens wat vaker weg. Je mist echt niks.
• Volg het ritme van de natuur. Kijk naar het seizoen en stem daar je dag op af. In de herfst kan dat betekenen: wat eerder naar binnen, kaarsjes aan, een boek lezen, warme maaltijden koken. In de lente ga je juist vaker naar buiten en zoek je het licht op. Door mee te bewegen met de natuur creëer je vanzelf meer balans.

Dit zijn kleine stappen die kunnen bijdragen aan een minder gejaagd gevoel, zonder dat je je hele leven hoeft om te gooien.

Vertragen is een keuze

Wat mij persoonlijk het meest veranderd heeft sinds mijn verhuizing, is dat ik de druk van de klok veel minder voel. Natuurlijk heb ik afspraken en deadlines, maar ze bepalen niet meer de toon van mijn hele dag. Er is ruimte voor stilte, even nietsdoen, genieten van een vogel die mooi zingt. En dat gun ik jou in Nederland ook. Want zelfs in een hypernerveuze samenleving heb je altijd een keuze. Je kunt ervoor kiezen om af en toe uit de ratrace te stappen, al is het maar een kwartiertje. Vertraag. Adem. Voel eens dat je leeft.

Misschien is dat wel de belangrijkste les die Andalusië mij tot dusver geleerd heeft. En ik denk dat een beetje meer mañana, mañana iedereen goed zou doen.

*Voor thuis

Misschien heb je nog niet eerder van intuïtief schrijven gehoord. Het is een fijne en praktische manier om contact te maken met jezelf.

Hoe werkt het? Pak pen en papier, zet een timer op 10 minuten en schrijf aan één stuk door zonder je pen van het papier te halen. Je kunt een braindump doen, dus alles opschrijven wat er op dat moment in je hoofd leeft, óf je gebruikt één van de onderstaande woorden als inspiratie en schrijft daarover:

• Rust – Waar en wanneer voel jij rust?
• Stilte – Hoe ervaar je stilte, en waar vind je die in je dagelijks leven?
• Geluk – Wat maakt jou echt gelukkig?
• Loslaten – Wat mag er van jouw schouders af?

Laat de woorden komen zoals ze komen, zonder oordeel of censuur. Het gaat er niet om of je mooi en foutloos schrijft, maar om te voelen wat er leeft. Voor mij zijn dit soort kleine momenten van onthaasten goud waard. Misschien merk jij dat ook, als je het eens probeert.